میکروپلاستیک ها

میکروپلاستیک ها به زبان ساده همان قطعات پلاستیکی بسیار کوچک هستند؛ منجوق، قطعات پلاستیک خرد شده و الیاف لباس همگی میکرو پلاستیک هستند. با توجه به اینکه در سراسر دنیا سالانه ۸ میلیون تن پلاستیک در آبراه‌های ما ریخته می‌شود، خطر واقعی این قطعات بسیار ریزی هستند که حتی ممکن است نتوانیم با چشم معمولی ببینیم.

بنابراین، میکروپلاستیک واقعا چیست و چگونه می توانیم مقدار میکروپلاستیک هایی که وارد زندگی و اکوسیستم خود می کنیم را محدود کنیم؟

آنچه در این مطلب یاد خواهید گرفت

    میکروپلاستیک ها چه تفاوتی با آلودگی پلاستیکی بزرگتر دارند؟

    میکروپلاستیک ها چه تاثیری روی سلامت انسان، سایر موجودات و حتی سلامت سیاره می گذارد؟

    چگونه میکروپلاستیک ها را در زندگی خود محدود کنید تا ردپای پلاستیکی خود را کاهش دهید؟

میکروپلاستیک چیست؟

میکروپلاستیک به هر قطعه پلاستیکی کوچک با طول کمتر از ۵ میلی متر (تقریبا به اندازه یک دانه آفتابگردان) اطلاق می شود. و شامل ریزدانه ها (تکه های گرد ساخته شده از پلی اتیلن) ​​و همچنین میکروالیاف مصنوعی از مواد غیر ارگانیک مانند نایلون و منسوجات مصنوعی است.

میکروپلاستیک‌ها می توانند از خرد شدن قطعات بزرگ‌تر پلاستیک به دست بیایند، یا مانند اسکراب، برای استفاده در محصولات مختلف تولید شوند.

 یکی دیگر از منابع اصلی میکروپلاستیک ها از لباس های ما سرچشمه می گیرد و به آنها میکروالیاف می گویند. بسیاری از لباس‌های معمولی حاوی نخ‌های مصنوعی و غیر ارگانیک هستند که در هنگام شستشو به مرور جدا شده، از سیستم‌های فیلتراسیون عبور می‌کنند و به سمت آبراه‌های ما می‌روند.

مهم نیست که چه نوع پلاستیکی باشد، میکروپلاستیک ها سیستم های فیلتراسیون را دور می زنند و به اقیانوس های ما ختم می شوند. از آنجا، این قطعات توسط آبزیان و موجودات دریایی بلعیده می شوند و در بسیاری از موارد، نهایتا توسط ما مصرف می شوند! تفاوتی ندارد که نگرانی شما بیشتر برای سلامتی بدن خودتان است و یا سایر موجودات زنده، قبل از حادتر شدن این مشکل باید کاری برای کاهش میکروپلاستیک انجام داد.

اثرات میکروپلاستیک بر روی اکوسیستم و تجمع زیستی

اگرچه میکروپلاستیک‌ها کوچک هستند (گاهی آن‌قدر کوچک که با چشم انسان قابل مشاهده نیست)، اما از نظر تعداد فراوان‌ترین نوع آلودگی پلاستیکی در اقیانوس‌های امروزی محسوب میشوند و هر روز مقدار قابل توجهی به تعداد آنها اضافه میشود. چرا که سالانه ۸ میلیون تن زباله ی پلاستیکی به اقیانوس ها میریزیم!

مشکل دیگری فراتر از تعداد میکروپلاستیک ها در اقیانوس نیز وجود دارد. مطالعات نشان داده است که میکروپلاستیک‌ها حتی در بدن حیواناتی که در گودال ماریانا (یک نقطه عمیق ۷ مایلی، که به عنوان عمیق‌ترین نقطه در اقیانوس‌های جهان ما شناخته می‌شود) زندگی می‌کنند، نیز وجود دارد. همچنین در بدن حیواناتی که در اکوسیستم‌های جزر و مدی کم عمق زندگی می‌کنند. این میکروپلاستیک ها به معنای واقعی کلمه همه جا هستند!

این ذرات ریز می توانند دستگاه گوارش را مسدود کنند، میل به غذا خوردن را کاهش دهند و رفتار تولیدمثلی را نیز کم کنند. این مشکل به قدری حاد است که گزارشات اخیر می‌گویند اگر جهان همین روند را پیش بگیرد تا سال ۲۰۵۰ مقدار زباله های پلاستیکی از ماهی های ساکن اقیانوس ها پیشی میگیرند.

حتما با تصاویر دلخراش کشته شدن موجودات زنده با پلاستیک مواجه شدید. لاکپشتی که در تور گیر افتاده و قادر به حرکت نیست، یک ماهی که نمیتواند از درون یک کیسه پلاستیکی خارج شود و نهنگی که چند صد کیلو پلاستیک در دستگاه گوارشش گیر کرده است… قطعات پلاستیکی بزرگتر، که به ماکروپلاستیک معروف هستند، اثرات آشکاری در قتل حیوانات دارند. اما میکروپلاستیک‌های کوچک و تقریباً نامرئی اغلب می‌توانند بدون کشتن یا خفه کردن موجودات بلعیده شوند و به مرور موجودات را به قتل برسانند. این میکروپلاستیک‌ها در زنجیره غذایی حرکت می‌کنند و منجر به مسمومیت می‌شوند. دانه های میکروپلاستیک بسیار جاذب هستند و میتوانند آلاینده های آلی دیرپا (POP: مواد شیمیایی خطرناک ساخته شده توسط انسان که به آبراه ها و اقیانوس های ما راه یافته) را در خود ذخیره کرده، و به مرور روی آنها تاثیر بگذارد.

هنگامی که ترکیبی از میکروپلاستیک ها و POP ها بلعیده میشوند، شروع به تجمع در بافت های چربی می کنند. با گذشت زمان، این مواد شیمیایی می توانند باعث سرطان، ناهنجاری، کاهش ایمنی در برابر بیماری و اختلال در توانایی تولید مثل در موجودات شوند. جدا از توانایی پلاستیک برای جذب آلاینده ها، بسیاری از قطعات میکروپلاستیک از قبل حاوی افزودنی‌های شیمیایی مانند BPA، نرم‌کننده‌های فتالات، ضد حریق و غیره هستند که همگی اثرات متفاوتی بر سلامت موجودات مصرف کننده خواهد داشت.

هنگامی که بدن حیوانی که حاوی این ذرات و مواد شیمیایی است، توسط حیوان دیگری در شبکه غذایی مصرف شود، تجمع این مواد سمی حتی بیشتر هم می شود. به این فکر کنید: اگر یک نهنگ ۱۰۰۰ پلانکتون در روز بخورد و هر پلانکتون حاوی ۰.۵ گرم پلاستیک باشد، اکنون نهنگ ۵۰۰ گرم ذرات پلاستیکی درون خود دارد. متابولیسم نهنگ قادر به ​​دفع این سموم نیست، بنابراین در بدن او تجمع می یابد. این یک مشکل بزرگ است، نه تنها برای حیوانات، بلکه برای انسان، زیرا ما در صدر شبکه غذایی هستیم.

اثرات میکروپلاستیک بر سلامت انسان

از آنجایی که میکروپلاستیک‌ها در سطح سیاره بسیار گسترش یافته اند، جای تعجب نیست که در بدن بسیاری از موجودات زنده ی ساکن خشکی و حتی آب‌های شیرین وجود داشته باشند. دانشمندان میکروپلاستیک ها را در ۱۱۴ گونه آبزی کشف کرده اند که بیش از نیمی از این گونه ها به راحتی توسط انسان ها مصرف می شوند!

گزارش اخیر سازمان غذا + کشاورزی سازمان ملل متحد نشان می دهد که مردم مقادیر کمی از میکروپلاستیک های موجود در آبزیان را مصرف می کنند. ما به اندازه حیوانات پلاستیک مصرف نمی‌کنیم، چرا که انسان‌ها بیشتر بافت ماهیچه‌ای را می‌خورند و روده‌های ماهی را کنار می‌گذارند، جایی که بخش عمده‌ای از میکروپلاستیک‌ها و مواد شیمیایی تجمع می‌کنند. اما، این به این معنی نیست که ما در خطر نیستیم…

میکروپلاستیک‌ها با گذشت زمان به نانوپلاستیک‌ها تبدیل می‌شوند که تقریباً نامرئی هستند. این نانوپلاستیک‌ها می‌توانند به سلول‌ها نفوذ کرده و در بافت‌ها و اندام‌ها حرکت کنند.

تشخیص دقیق این که تجمع میکروپلاستیک با ما چه می کند دشوار است. بخشی از این امر به این دلیل است که ما هر روز آنقدر در معرض مواد شیمیایی و پلاستیکی هستیم، که جدا کردن هر یک از علت و معلول دشوار است. به‌علاوه، انجام آزمایش‌ها بر روی انسان‌ها به دلیل طول عمر طولانی‌تر ما نسبت به بسیاری از حیوانات دریایی دشوار است، بنابراین آزمایش‌ها به زمان بیشتری برای تجزیه و تحلیل اثرات درازمدت میکرو پلاستیک بر سلامتی انسان ها نیاز دارند.

چگونه ردپای میکروپلاستیک خود را کاهش دهیم

میکروپلاستیک ها برای اولین بار حدود ۵۰ سال پیش در کالاهای مصرفی ظاهر شدند، زیرا شرکت ها شروع به استفاده ی بیشتر از مواد مصنوعی کردند. تا سال ۲۰۱۲ اکثر مصرف کنندگان هنوز از شیوع میکروبیدها(اسکراب ها مصنوعی) بی اطلاع بودند.

میکروبید ذرات پلاستیک جامد با ابعاد کمتر از یک میلی‌متر هستند که از پلی اتیلن پلی پروپیلن و پلی استایرن می باشند. آنها در محصولات مراقبت شخصی، خمیر دندان و در تحقیقات زیست پزشکی و علوم بهداشتی استفاده می شوند.

۶ راه برای کاهش قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیک ها

محصولات مراقبت شخصی ارگانیک و غیر سمی بخرید!

اگرچه بسیاری از دولت ها استفاده از ریزدانه ها را در محصولات مراقبت شخصی برای شستشو ممنوع کرده اند، اما این ممنوعیت تاکنون آن چنان تأثیری نداشته است.

قانون آب‌های بدون میکروبید آنقدر جدید است که محصولات دارای ریزدانه حتی هنوز در فروشگاه‌های کشور های پیشرفته فروخته می‌شوند، چه برسد به فروشگاههای کشور های در حال توسعه مانند ایران.

اگر تمایل خاصی به استفاده از برند های معروف جهانی دارید، به دنبال آنهایی باشید که دارای گواهینامه های شخص ثالث هستند مانند USDA Organic یا NSF Certified! یا در صورتی که محصولات ساخت ایران را مصرف میکنید لیست مواد تشکیل دهنده را بررسی کنید تا فاقد موادی مانند پلی اتیلن (PE)، پلی پروپیلن (PP)، پلی اتیلن ترفتالات (PET) باشند. و یا با خیال راحت محصولات طبیعت دوست و ارگانیک را خریداری کنید.

مصرف پلاستیک و در نتیجه زباله های پلاستیکی را کاهش دهید!

همانطور که در بالاتر ذکر کردیم، بسیاری از میکروپلاستیک ها از قطعات بزرگتر پلاستیک به دست می آیند که به آرامی به قطعات کوچکتر و خطرناک تر تبدیل می شوند. کیسه نازک پلاستیکی مواد غذایی، در طول ۵۰ سال، به هزاران ذره تجزیه خواهد شد که هرگز واقعاً تجزیه نمی شوند. با کاهش میزان استفاده از پلاستیک و جایگزینی با محصولات پایدارتر می توانید به نوبه ی خود به حل این مشکل کمک کنید.

از پاکسازی طبیعت در مقیاس کوچک و بزرگ پشتیبانی کنید!

مهم است که به پلاستیکی که در حال حاضر در سیاره ما وجود دارد توجه و رسیدگی کنید. تفاوتی ندارد که در یک پاکسازی ساحل در جامعه محلی شرکت می کنید، یا با مدیران شهر و روستای خود جهت پاکسازی طبیعت صحبت میکنید. مسئله ی پاک کردن طبیعت از پلاستیک هایی که به زودی تبدیل به میکروپلاستیک میشوند مهم است.

لباس های ارگانیک بپوشید که حاوی الیاف پلاستیکی یا مصنوعی نباشد!

میکروفیبرها منبع اصلی میکروپلاستیک ها هستند و تقریباً منحصراً از شستشوی پارچه های غیر ارگانیک آزاد میشوند. مانند: دستمال های مرطوب، فیلترهای ماشین لباسشویی نمی توانند این الیاف تقریبا نامرئی را بگیرند و به محض رسیدن به آبراه ها توسط حیوانات به راحتی بلعیده می شوند. در عوض، لباس‌هایی را بخرید که از منابع ارگانیک تهیه شده‌اند (پنبه، پشم و کنف ارگانیک). شما مقدار پارچه های مصنوعی که شسته می شوند را کاهش می دهید و در نتیجه آلودگی میکروفیبر را کاهش خواهید داد. به علاوه، تولید لباس های ارگانیک معمولاً از آب و انرژی کمتری نسبت به مواد مصنوعی استفاده می کنند! از یک توپ کورا برای جمع آوری ریز فیبرهای باقی مانده که ممکن است از ماشین لباسشویی شما به اقیانوس می رود استفاده کنید.

یک توپ لباسشویی میکروفیبر که از ۱۰۰٪ پلاستیک بازیافتی ساخته شده است. کافیست تا آن را همراه با لباس‌هایتان در ماشین لباسشویی بیندازید و ببینید که چگونه میکروفیبرها را به دام می اندازد. سپس به سادگی نخ ها را بیرون بکشید و در سطل زباله بیندازید. این یک راه آسان و عالی برای کاهش آلودگی میکروفیبر در خانه شما است. (اما متاسفانه این محصول هنوز در ایران موجود نیست)

هنگام دور انداختن هر گونه زباله کوچک غیرقابل تجزیه، سعی کنید آنها را در قالب بزرگتری دور بیندازید تا به راحتی خورده نشوند!

فراموش نکنید که در وهله ی اول باید از خرید محصولاتی که میکروپلاستیک و پلاستیک های غیر قابل بازیافت تولید میکنند بکاهید. اما به طور کلی این رویکرد را در نظر بگیرید و آن را روی هر زباله غیرقابل بازیافتی که در زندگی خود با آن روبرو می شوید اعمال کنید. به اقلام کوچکی مانند نی های پلاستیکی، نوارهای لاستیکی، آویز های کوچک پلاستیکی، پولک و منجوق های پلاستیکی فکر کنید. با دسته بندی و قرار دادن آنها در یک کالای دیگر می توانیم از سرعت پخش شدن آنها و ورود به اکوسیستم بکاهیم و همچنین از بلعیده شدنشان توسط موجودات زنده جلوگیری کنیم.